Filipiny, oficjalnie Republika Filipin – państwo wyspiarskie w południowo-wschodniej Azji, położone na Archipelagu Filipińskim na Oceanie Spokojnym. Od północy Filipiny oblewane są wodami cieśniny Luzon, od zachodu wodami Morza Południowochińskiego. Archipelag oddzielony od wyspy Borneo Morzem Sulu oraz Morzem Celebes od pozostałych wysp Indonezji. Od wschodu Filipiny otoczone są wodami Morza Filipińskiego. Położenie w strefie klimatu równikowego i pacyficznego pierścienia ognia powoduje, że Filipiny narażone są na częste tajfuny i trzęsienia ziemi, jednak czyni z nich także jeden z najbogatszych obszarów na świecie pod względem bioróżnorodności. Cały archipelag składa się z 7107 wysp, lecz najczęściej dzieli się go na trzy główne jednostki: Luzon, Visayas i Mindanao. Stolicą Filipin jest Manila.
Z ok. 92 milionami mieszkańców Filipiny zajmują 12. miejsce pośród najbardziej zaludnionych państw świata. Dodatkowe 11 milionów Filipińczyków żyje poza granicami kraju. Wyspy charakteryzują się dużym zróżnicowaniem etnicznym i kulturowym. Jednymi z pierwszych, którzy osiedlili się na archipelagu w czasach prehistorycznych byli Negryci. Później przybyły na Filipiny ludy austronezyjskie, razem z którymi dotarły malajskie, hinduskie i islamskie wpływy kulturowe. Wraz z rozwojem handlu pojawiły się także chińskie wpływy kulturowe.
Pojawienie się Ferdynanda Magellana w 1521 roku zapoczątkowało erę dominacji hiszpańskiej. Do końca XVI wieku niemal cały archipelag został podbity przez Hiszpanię i przekształcony w jej kolonię. Sukcesem zakończyła się chrystianizacja prawie całej ludność Filipin. Pod koniec XIX wieku nastąpiły w krótkim czasie po sobie powstanie antyhiszpańskie, wojna hiszpańsko-amerykańska i powstanie antyamerykańskie, które przyczyniły się do przejęcia kontroli nad Filipinami przez Amerykanów. W czasie II wojny światowej archipelag dostał się pod okupację japońską, która trwała do lipca 1945 roku, kiedy wojska Stanów Zjednoczonych ostatecznie wyparły Japończyków. W lipcu 1946 roku proklamowano niepodległość Filipin. Kilkudziesięcioletni okres dominacji amerykańskiej spowodował rozpowszechnienie języka angielskiego i kultury zachodniej. Po odzyskaniu niepodległości Filipiny doświadczyły kilku burzliwych wydarzeń, które prowadziły, np. do obalenia dyktatury Ferdinanda Marcosa w 1986 roku, ale także pokazywały słabość państwa, jak druga rewolucja EDSA w 2001 roku.
Etymologia
Oficjalna nazwa Filipin zmieniała się kilkakrotnie w historii państwa. W czasie powstania antyhiszpańskiego w latach 1896–1898 Zgromadzenie Narodowe proklamowało utworzenie Republiki Filipińskiej (República Filipina). Od wybuchu wojny amerykańsko-hiszpańskiej i powstania antyamerykańskiego do momentu powstania Wspólnoty Filipin amerykańskie władze kolonialne używały nazwy Wyspy Filipińskie (Philippine Islands). W czasie rządów amerykańskich pojawiło się także określenie Filipiny, które z czasem przyjęło się jako popularna nazwa dla kraju. Po uzyskaniu niepodległości oficjalna nazwa państwa to Republika Filipin.
Geografia
Stolica Manila (ludność 1,7 mln w 2001 r.; z przyległymi miastami – tzw. Metro Manila – ok. 14,1 mln)
Większe miasta: Quezon City, Davao, Caloocan, Cebu, Tarlac, Iloilo, Bacolod i Zamboanga
Linia brzegowa: ok. 36 289 km (ok. 7107 wysp, z czego 880 zamieszkanych)
Bogactwa naturalne: ropa naftowa, chrom, rudy żelaza, miedź, nikiel, srebro, złoto, sól kamienna, kobalt
Klimat równikowy, gorący i wilgotny. Średnia temperatura: w styczniu 26 stopni C, w sierpniu 28 stopni C. Pora deszczowa (monsuny) od czerwca do listopada, pora sucha od grudnia do maja. Od lipca do listopada niebezpieczeństwo tajfunów.
Najwyższy szczyt Apo 2954 m n.p.m.
Największe jeziora: Laguna de Bay, Jezioro Lanao, Jezioro Taal.
Grupy etniczne: Filipińczycy 95,5 proc., Chińczycy 1,5 proc., pozostali 3 proc.
Największe wyspy :
Luzon - 104 tys. km²
Mindanao - 94,6 tys. km²
Samar - 13,1 tys. km²
Negros - 12,7 tys. km²
Palawan - 11,7 tys. km²
Panay - 11,5 tys. km²
Mindoro - 9,7 tys. km²
Leyte - 7,2 tys. km²
Cebu - 4,4 tys. km²
Bohol - 3,8 tys. km²
Masbate - 3,3 tys. km²
Historia
W 1521 roku, portugalski odkrywca Ferdynand Magellan przybył na Filipiny i przyłączył je do Królestwa Hiszpanii. Kolonizacja wysp rozpoczęła się od momentu pojawienia się na nich Miguela Lópeza de Legazpi, który przybył na nie z Meksyku w 1565 roku. Założył wówczas pierwszą europejską osadę Cebu. W 1571 roku została założona Manila jako stolica Hiszpańskich Indii Wschodnich.
W 1898 roku na Filipinach wybuchło powstanie przeciwko Hiszpanom. W konflikcie uczestniczyły Stany Zjednoczone, w efekcie czego przejęły one kontrolę nad krajem. W roku 1916 Filipiny uzyskały poszerzenie uprawnień, a w roku 1934 status niezależnej wspólnoty (Philippines Commonwealth).
W 1946 Filipiny uzyskały niepodległość. W 1965 prezydentem został Ferdinand Marcos. W 1986 w kraju dokonał się pokojowy przewrót, w wyniku którego obalona została dyktatura Marcosa, a władzę objęła Corazon Aquino, zwyciężczyni wyborów prezydenckich. W latach 1992-1998 na stanowisku szefa państwa zasiadał Fidel Ramos. W 1998 odbyły się kolejne wybory prezydenckie, wygrane przez Josepa Estradę. W styczniu 2001 Estrada został pozbawiony urzędu po oskarżeniu go o malwersacje finansowe. Jego miejsce zajęła wiceprezydent Gloria Macapagal-Arroyo, która wygrała również wybory w 2004. W 2010 na stanowisku zastąpił ją Benigno Aquino III.
Demografia
Języki: Język filipiński (oficjalny, oparty na tagalog), angielski (oficjalny), hiszpański oraz 87 języków i dialektów używanych lokalnie
Religie:
Katolicyzm 62,3% (w tym Kościół rzymskokatolicki i narodowy Kościół starokatolicki),
Osobny artykuł: Podział administracyjny Kościoła katolickiego na Filipinach.
Protestantyzm 19%: Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Kościół Chrystusowy, metodyzm i wiele innych,
Islam 5%,
Pentekostalizm 2,9%, gł. Zbory Boże
Animizm 0,6%,
Mormoni 0,5%,
Świadkowie Jehowy 0,2%,
Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy na Filipinach.
pozostali 9.1% (głównie lokalne wyznania chrześcijańskie).
Miasta
Metro Manila, zwane także Regionem Stołecznym, obejmuje właściwe miasto Manila oraz 15 sąsiednich miast i jedną gminę. Dziesięć z nich plasuje się na liście dwudziestu największych miast Filipin. Metro Manila liczy ok. 11 milionów mieszkańców i jest jedną z największych aglomeracji na świecie. Obszar Wielkiej Manili (Greater Manila), w skład którego wchodzą fragmenty pobliskich prowincji, liczy ok. 20 milionów mieszkańców. Ważnymi ośrodkami miejskimi są także Davao i Cebu.
Największe zespoły miejskie :
Metro Manila
Metro Cebu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz