Tajlandia, Królestwo Tajlandii – państwo w południowo-wschodniej Azji, graniczące z Laosem i Kambodżą na wschodzie, z Malezją na południu oraz z Birmą (Myanmarem). Tajlandia była niegdyś nazywana Syjamem, gdyż była to jej oficjalna nazwa do 11 maja 1949.
Geografia
Tajlandia jest krajem nizinnym położonym na Półwyspie Indochińskim. W środkowej części znajduje się Nizina Menamu (pow. 100 tys. km²), na północnym wschodzie płytowa równina Korat ograniczona od południa pasmem Dongrak, a od Niziny Menamu górami Thiu Khao Phetchabun. Północną i zachodnią część kraju zajmują młode (mezozoiczne) pasma górskie o przebiegu południkowym: Tanen Taunggyi (Doi Inthanon, 2 595 m n.p.m., najwyższy szczyt Tajlandii) i Doi Luang.
Długość linii brzegowej wynosi ponad 2 600 km. Wybrzeża są nizinne i silnie rozczłonkowane. Największymi wyspami są: Phuket (542 km²) na Morzu Andamańskim, Ko Samui (280 km²) i Phangan (168 km²) w Zatoce Tajlandzkiej.
Historia
Pierwsze ślady bytności Homo sapiens na terenach Tajlandii pochodzą sprzed 30 tysięcy lat. Najstarsze znaleziska łupin nasion i plew pochodzą z IX tysiąclecia p.n.e. - znalezione były w jaskiniach północnej Tajlandii - Jaskini Ducha (Tam Phii) położonej na północ od Mae Hong Son oraz jaskini w dolinie Banjan.
Początek historii Tajlandii wiąże się z migracją Tajów z południowo-zachodniej części Chin. Ludność ta dotarła na terytorium obecnego państwa w X–XII wieku. Tajowie opanowali dorzecze Menamu, zasymilowali żyjących tu Khmerów, ulegając jednocześnie wpływom ich kultury i ich religii - buddyzmu. W 1350 założono w dolinie Menamu Ajutthaję, stolicę królestwa. Państwo ze stolicą w Ajutthaji objęło prawie cały Półwysep Indochiński. Okres rozkwitu nastąpił w XV wieku, osłabienie w XVI wieku. W XVI i XVII w. rozpoczęły się kontakty z Europejczykami m.in. Portugalczykami, Hiszpanami, Holendrami i Anglikami. W drugiej połowie XVII wieku Birma zajęła Ajutthaję. W 1782 w południowej Tajlandii generał Czakri ogłosił się królem i założył nową dynastię nazwaną jego imieniem. Państwo stale umacniało się, ale próby powiększenia terytorium zostały zahamowane przez rosnące w tym regionie wpływy brytyjskie i francuskie; W latach 60. XIX wieku tajskie państwo było formalnie niepodległe, ale realnie było uzależnione od państw kolonialnych. Europejczycy odebrali krajowi zwierzchnictwo nad Kambodżą (1867) i Laosem (1893) - Indochiny Francuskie. W początkach XX wieku przeprowadzono reformę; władcy zachowali ustrój absolutystyczny. W 1932 nastąpił wojskowo-cywilny zamach stanu, który doprowadził do ustanowienia monarchii konstytucyjnej, a w 1938 władzę objęło wojsko. Rząd Tajlandii w 1940 zawarł pakt o nieagresji z Japonią, a później sojusz wojskowy i polityczny. Tajlandia brała udział w wojnie przeciw aliantom (tylko teoretycznie). W 1944 odsunięto od władzy rząd popierający Japonię po to, aby nie brać odpowiedzialności za udział w wojnie po stronie państw Osi. Po wojnie utrzymywano przyjazne stosunki z USA, wysłano do Wietnamu oddziały wspomagające wojska amerykańskie. W 1974 Zgromadzenie Narodowe uchwaliło konstytucję, ustanawiającą w Tajlandii demokrację parlamentarną. Konstytucję anulowano w 1977 po kolejnym przewrocie wojskowym. Zgromadzenie uchwaliło nową konstytucję w 1978.
W drugiej połowie 2011 nastąpiła największa od pięćdziesięciu lat powódź w Tajlandii.
Ustrój polityczny
Tajlandia jest monarchią konstytucyjną. Na podstawie konstytucji z 1997 (unieważnionej po puczu w 2006 roku) głową państwa jest król (Rama IX Bhumibol Adulyadej, od 1946).
Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego Zgromadzenia Narodowego wybieranego w wyborach powszechnych: Izba Reprezentantów (niższa) – 500 członków, na czteroletnią kadencję; Senat (wyższa) – 200 członków, na kadencję sześcioletnią.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele – wyłaniany ze składu Izby Reprezentantów.
Latem 2007 r. przyjęto nową konstytucję w referendum, co umożliwiło przeprowadzenie wyborów parlamentarnych w grudniu 2007 r.
Partie polityczne
Partia dla Tajów (PTP)
Partia Nowych Aspiracji (PNA)
Partia Demokratyczna (PD)
Partia Rozwoju Narodowego (PRN)
Tajska Partia Narodowa (TPN)
Partia Akcji Społecznej (PAS)
Partia Obywateli Tajlandzkich (POT)
Partia Solidarności (PS)
Partia Sprawiedliwości i Wolności (PSW)
Partia Mas (PM)
Liderzy Tajlandii (LT)
Partia Sprawiedliwej Siły (PSS)
Podział administracyjny
Administracyjnie kraj dzieli się na 6 regionów (Centralny, Zachodni, Wschodni, Północny, Północno-Wschodni i Południowy) i 76 prowincji (czangwadów): Amnat Charoen, Ang Thong, Buriram, Chachoengsao, Chai Nat, Chaiyaphum, Chanthaburi, Chiang Mai, Chiang Rai, Chon Buri, Chumphon, Kalasin, Kamphaeng Phet, Kanchanaburi, Khon Kaen, Krabi, Krung Thep Mahanakhon (Bangkok), Lampang, Lamphun, Loei, Lop Buri, Mae Hong Son, Maha Sarakham, Mukdahan, Nakhon Nayok, Nakhon Pathom, Nakhon Phanom, Nakhon Ratchasima, Nakhon Sawan, Nakhon Si Thammarat, Nan, Narathiwat, Nong Bua Lamphu, Nong Khai, Nonthaburi, Pathum Thani, Pattani, Phangnga, Phatthalung, Phayao, Phetchabun, Phetchaburi, Phichit, Phitsanulok, Phra Nakhon Si Ayutthaya, Phrae, Phuket, Prachin Buri, Prachuap Khiri Khan, Ranong, Ratchaburi, Rayong, Roi Et, Sa Kaeo, Sakon Nakhon, Samut Prakan, Samut Sakhon, Samut Songkhram, Sara Buri, Satun, Sing Buri, Sisaket, Songkhla, Sukhothai, Suphan Buri, Surat Thani, Surin, Tak, Trang, Trat, Ubon Ratchathani, Udon Thani, Uthai Thani, Uttaradit, Yala, Yasothon.
Ponadto istnieją dwa dystrykty specjalne: Bangkok oraz Pattaya, jednakże ta druga jest również zaliczana do prowincji Chonburi, natomiast Bangkok jest uważany przez niektórych Tajów za oddzielną prowincję. Każda prowincja dzieli się na mniejsze dzielnice, tzw. amphoe, w 2000 było ich 795, oraz 85 "poddzielnic". Bangkok podzielony jest na 50 dzielnic, tzw. khet.
Nazwa każdej z prowincji jest jednocześnie nazwą jej stolicy.
Społeczeństwo
Zgodnie ze spisem powszechnym 2000 r., ok. 75% społeczeństwa stanowią Tajowie, a 14% – ludność pochodzenia chińskiego. Dość duży odsetek to muzułmańscy Malajowie zamieszkujący głównie południe kraju. Na północy z kolei żyją Szanowie, mówiący językiem pokrewnym północnym dialektom tajskim, ale niezrozumiałym np. w Bangkoku. W ich pobliżu osiedlili się Kajanowie (Padaung), podgrupa Karenów - lud sławny z powodu metalowych obręczy, noszonych przez kobiety na szyi.
Około 2% ludności stanowią tzw. plemiona górskie, podzielone na ok. 20 grup, zachowujące własne zwyczaje, wierzenia, stroje etniczne. Z tego względu stanowią dużą atrakcję turystyczną, przyciągając tysiące turystów nawet w dość odległe zakątki gór. Najważniejsze z tych grup etnicznych to:
Karenowie - najliczniejsze z plemion górskich (ok. 320 tys. osób). Napływają do Tajlandii z Birmy od XVIII w. Posługują się językiem kareńskim, należącym do grupy tybeto-birmańskiej, lecz podzielonym na dwa wzajemnie niezrozumiałe dialekty: sgaw i pwo.
Miao (Hmong) - ok. 120 tys., przybyli w XX w. z Laosu, po wycofaniu wojsk antykomunistycznych z Wietnamu, których byli sojusznikami w Laosie. Ze względu na różnice tradycyjnych strojów wyróżnia się dwie podgrupy - Białych i Niebieskich Hmong. Ok. 4 mln Miao zamieszkuje również chińską prowincję Yunnan.
Lahu - Ok. 70 tys., język z grupy tybeto-birmańskiej. Animizm z elementami mesjanizmu.
Akha - Ok. 50 tys. osób, znani głównie z bogato zdobionych strojów, noszonych również na co dzień. Animiści.
Mien (Yao) - Ok. 40 tys. osób, animizm z wpływami chińskimi. Częsta poligamia.
Lisu - Ok. 30 tys. osób, język z grupy tybeto-birmańskiej, spokrewnieni z Kachinami z północnej Birmy.
Językiem narodowym jest język tajski.
 |
| Zmiany liczby ludności Tajlandii w latach 1961 - 2003 |
Religia
- Buddyzm: 94,6%
- Islam: 4,6%
- Protestantyzm: 0,86%
- Katolicyzm: 0,42%
- Świadkowie Jehowy: 0,005%
- Religie chińskie: 0,4%
Gospodarka
Około 40% ludności czynnej zawodowo pracuje w rolnictwie, uprawiając ryż, kukurydzę i trzcinę cukrową. Tajlandia eksportuje, głównie do Europy i Ameryki Północnej: ryż, cynę i sprzęt elektrotechniczny. Ważną rolę w gospodarce Tajlandii pełni turystyka. PKB na jednego mieszkańca wynosi około 9638 USD.
Bezrobocie w Tajlandii wynosi około 1%, natomiast wskaźnik nierówności społecznej jest jeden z najwyższych na świecie: 53,6. Średnie dochody w grupie 10% najwięcej zarabiających są ponad 25 razy większe niż średnie dochody w grupie 10% najmniej zarabiających.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz