czwartek, 31 maja 2012


Zjednoczone Emiraty Arabskie, Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, położone nad Zatoką Perską i Omańską, składające się z siedmiu emiratów: Abu Zabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, Ras al-Chajma i Fudżajra. Graniczy z Katarem, Arabią Saudyjską i Omanem.

Plik:Flag of the United Arab Emirates.svg


Historia
Pierwsi ludzie pojawili się na terenach Zjednoczonych Emiratów Arabskich dopiero 100 tys. lat temu, ze względu na to, że cały obszar Półwyspu Arabskiego był już pustynią trudną do przebycia przez ówczesne gatunki (homo erectus lub homo sapiens neanderthalensis czyli neandertalczyka). Od ok. VII w. p.n.e. neolit i liczna hodowla dromaderów i osłów, także koczownicze ludy pustynne. Już w III tys. p.n.e. sięgały tutaj wpływy cywilizacji z Mezopotamii - Sumeru, Akadu, Babilonii czy Asyrii. Od VI w. p.n.e. wpływy kultury perskiej później kultury hellenistycznej i państw Seleucydów a później Partów. Około 250 n.e. tereny te zostały podbite przez sasanidzką Persję. W VII w. obszar został zajęty przez muzułmanów i od tego czasu nazywany był Al-Jamamą. W XVI w. Portugalczycy założyli kilka fortów, m.in. w Kalbie. Od XVII w. podział wpływów na terenach Emiratów pomiędzy Turków Osmańskich a Portugalczyków. W 2. poł. XVIII w. Arabowie nawiązali kontakty z Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską. W 1892 Brytyjczycy, zaniepokojeni wzrostem zainteresowania innych mocarstw Zatoką Perską, zawarli układy protekcyjne z każdym z emiratów (Abu Zabi, Adżman, Dubaj, Fudżajra, Ras al-Chajma, Szardża i Umm al-Kajwajn), według których polityka zagraniczna tych państw (zwanych następnie Omanem Traktatowym) leżała w gestii Korony brytyjskiej. Ustanowiono Radę Traktatową składającą się z siedmiu władców. W perspektywie miało dojść do utworzenia federacji. W latach 60. XX w. Oman Traktatowy stał się zamożny dzięki eksploatacji złóż ropy naftowej. 

Podział administracyjny
Zjednoczone Emiraty Arabskie dzielą się na siedem emiratów rządzonych przez emirów:
FlagaNazwa emiratuSiedziba władz
Flag of Abu Dhabi.svgAbu ZabiAbu Zabi
Flag of Ajman.svgAdżmanAdżman
Flag of Dubai.svgDubajDubaj
Flag of Fujairah.svgFudżajraFudżajra
Flag of Sharjah.svgRas al-ChajmaRas al-Chajma
Flag of Sharjah.svgSzardżaSzardża
Flag of Umm al-Qaiwain.svgUmm al-KajwajnUmm al-Kajwajn


Ludność
W chwili powołania do życia Zjednoczonych Emiratów Arabskich w końcu 1971 r. szacunkowa liczba ludności nowego państwa niewiele przekraczała 180 tys., przy czym w Dubaju żyło ok. 60 tys. mieszkańców, ale w najmniejszym emiracie Adżman - jedynie 4,25 tys. Była to prawie wyłącznie ludność arabska. Obecnie Arabowie i Persowie stanowią jedynie 42% populacji kraju, z czego jedynie 19% to obywatele Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Osoby pochodzące z krajów subkontynentu indyjskiego to 50% społeczeństwa. Resztę ludności stanowią imigranci z Azji południowo-wschodniej, głównie z Filipin. 65% wszystkich mieszkańców wyznaje islam. W kraju oprócz języka arabskiego używany jest też angielski i perski. Poziom analfabetyzmu sięga 22%. W latach osiemdziesiątych XX wieku liczba ludności mocno się zwiększyła z 1 mln do 2 mln. Średnia długość życia to dla mężczyzn 70 lat, a kobiet 74. 

Religia
Dane z roku 2000:
  • Islam: 65,45%
  • Hinduizm: 17%
  • Katolicyzm: 5,32%
  • Buddyzm: 4%
  • Prawosławie: 3%
  • Protestantyzm: 0,93%
  • Bahaizm: 0,5%
  • Świadkowie Jehowy: 0,05%


Ustrój polityczny 
Kraj ma unikatowy ustrój polityczny - federację emiratów. Głową państwa jest prezydent szejk, a szefem rządu premier szejk. Emiratami rządzą natomiast emirowie. Władza w emiratach przekazywana jest z ojca na syna. 

Plik:Khalifa Bin Zayed Al Nahyan.jpg
Obecny prezydent szejk Chalifa ibn Zaid an-Nahajan

czwartek, 17 maja 2012

Katar ☺

Katar  – państwo położone we wschodniej części Półwyspu Arabskiego (na półwyspie Katar) nad Zatoką Perską. Graniczy z Arabią Saudyjską.Stolicą Kataru jest Ad-Dauha, inne większe miasta to Ar-Rajjan, Musajid, Al-Wakra, Chaur, Duchan, Umm Bab.Katar jest państwem członkowskim LPA, WTO, OPEC oraz GCC. Społeczeństwo katarskie jest najbogatszym społeczeństwem świata (2010, ok. 90 tysięcy dolarów na mieszkańca) 

Plik:Flag of Qatar.svg 

Ustrój polityczny 
Katar to księstwo.Według tymczasowej konstytucji z 1971 głową państwa jest emir Władzę wykonawczą sprawuje powoływany przez emira rząd z premierem. 35-osobowa Rada Doradcza jest organem konsultacyjnym rządu. Nie ma parlamentu ani partii politycznych. 

Podział administracyjny 
Katar został podzielony na 10 prowincji : 
NrNazwa prowincjiPowierzchnia w km²Ludność
1Ad-Dauha159 km²398 tys.Municipalities of Qatar.svg
2Al-Ghuwajrijja623 km²3 tys.
3Al-Dżumajlijja2612 km²16 tys.
4Al-Chaur1001 km²44 tys.
5Al-Wakra1116 km²36 tys.
6Ar-Rajjan893 km²363 tys.
7Dżarijan al-Batina2389 km²8 tys.
8Asz-Szamal902 km²6 tys.
9Umm Salal470 km²43 tys.
10Musajid1355 km²12 tys.
 W celach statystycznych prowincje są dzielone na obszary , a te z kolei na bloki. 

Geografia 
Powierzchnia państwa jest nizinna (wysokość 50–100 m), pustynna (pustynia piaszczysto-kamienista), w części północno-wschodniej zabagniona. Klimat zwrotnikowy wybitnie suchy. Średnia temperatura miesięczna od 17 °C w styczniu do 38–44 °C w sierpniu. Średnia roczna suma opadów ok. 80 mm. Epizodyczne ulewne deszcze w okresie od grudnia do lutego. Brak wód lądowych (jezior). Odsolona woda morska stanowi podstawę zaopatrzenia ludności w wodę. Roślinność pustynna. Linia brzegowa dobrze rozwinięta. Liczne przybrzeżne rafy koralowe.  

Plik:Qatar January 31, 2003.jpg
Widok z Kosmosu
 Historia
Kraj jest rządzony przez ród al-Thani, który jest u władzy nieustannie od XVIII wieku. W historii kraju tylko dwa razy był on pod zaborami: w latach 1872–1916 był on wcielony do Turcji, a w latach 1916–1971 był okupowany przez Wielką Brytanię. Od 1971 tym wewnętrznie stabilnym krajem znów rządzi ród al-Thani.W 1913 Turcja zrzekła się swoich roszczeń co do Kataru. Trzy lata później obszar ziem arabskich został podzielony pomiędzy dwa europejskie mocarstwa – Francję oraz Wielką Brytanię. W 1915 ostatni tureccy żołnierze opuścili Katar, a rok później na mocy katarsko-brytyjskiej umowy, Katar został protektoratem Wielkiej Brytanii. W zamian za ograniczone gwarancje bezpieczeństwa, szajch Kataru zobowiązał się nie utrzymywać stosunków dyplomatycznych z żadnym mocarstwem bez zgody rządu brytyjskiego. W 1939 odkryto złoża ropy naftowej, od 1949 rozpoczęto ich przemysłową eksploatację. 1 września 1971 następca tronu szajch Chalifa Ibn Hamad ogłosił pełną niepodległość Kataru. Dwa dni później układ z Wielką Brytanią z 1916 stracił moc, a Katar stał się państwem suwerennym. W tym samym miesiącu państwo to zostało przyjęte do ONZ.20 marca 2011 Katar zadeklarował, że przyłączy się do operacji militarnej w Libii. 

Demografia
Grupy etniczne: Arabowie 40%, Pakistańczycy 18%, Hindusi 18%, Irańczycy 10%, inni 14%.
Języki: arabski (oficjalny), angielski.
Struktura wiekowa: 0-14 lat 23,7%; 15-64 lat 72,9%; ponad 65 lat 3,4%.
Przyrost naturalny: 2,61‰.
Struktura płci: 1,05 mężczyzn na 1 kobietę.
Śmiertelność niemowląt: 18,61 zgonów na tysiąc urodzeń (2005).
Średnia długość życia: 73,67 lat.
Długość życia mężczyzn: 71,15 lat.
Długość życia kobiet: 76,32 lat.
Współczynnik dzietności: 2,87 dzieci na jedną kobietę 


Religie 


  • Islam: 79,43%.
  • Hinduizm: 7,2%.
  • Katolicyzm: 5%.
  • Protestantyzm: 4,1%.
  • Gł.:anglikanizm i pentekostalizm.
  • Buddyzm: 1,8%.
  • Prawosławie: 0,7%.
  • Bahaizm: 0,2%.
  • Inne




wtorek, 15 maja 2012

Bahrajn ☺

Bahrajn, Królestwo Bahrajnu  – państwo położone w Azji na archipelagu w Zatoce Perskiej. W roku 1971 uzyskało niepodległość. Od lat 30. XX wieku wydobywa się tam ropę naftową, a uzyskane dochody inwestuje na miejscu. Od 2002 roku emir Bahrajnu używa tytułu "król".  



Plik:Flag of Bahrain.svg 

Pochodzenie nazwy 
Po arabsku bahrani  oznacza “dwa morza”. Nazwa może wskazywać na dwa źródła wody, słodką wodę źródlaną i słoną morską, lub też na części Zatoki Perskiej na północ i południe od wyspy. 

Geografia
Państwo Bahrajnu zajmuje wyspę Bahrajn i kilkanaście mniejszych przybrzeżnych wysp i wysepek. Bahrajn jest krajem wybitnie nizinnym, pokrytym pustyniami i miejscami słonymi bagnami. Najwyższy punkt: Jabal ad Dukhan 122 m n.p.m., a linia brzegowa liczy 161 km. Państwo to leży w strefie klimatu zwrotnikowego suchego, cechującym się typowymi warunkami pustynnymi. Bardzo uboga szata roślinna (zasobna jedynie pod względem gatunkowym) i zwierzęca. Brak stałych rzek, istnieją za to bogate źródła wód artezyjskich. 

Historia 
W czasach przedislamskich i we wczesnym okresie muzułmańskim nazwę Bahrajn odnoszono do wybrzeża Półwyspu Arabskiego znanego jako Al-Hasa (obecnie Al-Ahsa). Archipelag Bahrajn był wymieniany przez geografów perskich, greckich i rzymskich jako ośrodek handlu i połowu perłopławów. Pierwsze ślady osadnictwa na terenie Bahrajnu datowane są III tysiąclecie p.n.e. Bahrajn w czasach starożytnych był dobrze prosperującym ośrodkiem handlu morskiego między Mezopotamią, a doliną Indusu. Wraz z powstaniem islamu, Bahrajn jak cały Półwysep Arabski bardzo szybko dostał się pod panowanie tejże religii.W VII w. część plemion pochodzących od Lachmidów wystąpiła przeciwko kalifatowi arabskiemu. Po rozbiciu rebeliantów Bahrajn został włączony do kalifatu, ale praktycznie pozostał niezależny. W VIII w. Bahrajn znalazł się we władaniu charydżytów, a w X w. karmatów, którzy w 930 roku splądrowali świątynię Al-Kaabę i zabrali do Bahrajnu Czarny Kamień (kamień ten pozostawał w ich rękach do 950 roku). W XII w. Bahrajn znalazł się w strefie wpływów Kajsarytów z wyspy Kajs, a następnie Persów. W roku 1235 archipelag i Al-Katif zostały zajęte przez wojska władcy Farsu, jednak już w 1253 roku odzyskały niezależność.Do roku 1521 Bahrajn znajdował się pod panowaniem władców muzułmańskich, następnie obecny Bahrajn został opanowany przez Portugalczyków. W 1602 roku Portugalczycy zostali wyparci z Bahrajnu przez perskiego szacha Abbasa I, który powierzył rządzenie Bahrajnem plemionom arabskim z wybrzeża perskiego.W 1783 roku Bahrajn został zdobyty przez ród Al-Khalifa (z plemienia Al-Utub z Półwyspu Arabskiego), który do dziś jest rodem panującym. Od początku XIX w. umacniały się wpływy Wielkiej Brytanii (kolonializm). W 1820 roku zawarto układ pokojowy o ochronie i handlu morskim (Bahrajn był jednym z ośrodków piractwa i handlu niewolnikami tzw. Wybrzeża Piratów). W XIX w Bahrajn znajdował się pod kontrolą Korony Brytyjskiej, a pretensje wobec wyspy rościł sobie także Iran.Od roku 1932 historia Bahrajnu przybrała inny obrót. Bahrajn rozpoczął wydobycie ropy naftowej. W 1958 roku Bahrajn zawarł układ o granicach morskich z Arabią Saudyjską, a do 1968 roku Bahrajn pozostawał w składzie Federacji Emiratów Arabskich. Jednak wskutek braku uzgodnień w sprawach konstytucji i finansów 14 sierpnia 1968 roku ogłosił niepodległość. Dzięki zyskom z handlu ropą naftową, Bahrajn bardzo szybko rozwinął swoją gospodarkę. Widocznym przykładem jest tutaj m.in. nowoczesna zabudowa miejska. 15 sierpnia 1971 roku został podpisany nowy układ z Wielką Brytanią, który anulował poprzednie traktaty i oznaczał przywrócenie pełnej niepodległości. Szejk Isa przyjął tytuł emira. Rada Państwa została przekształcona w Radę Ministrów, premierem został brat władcy Khalifa Ibn Salman.W kwietniu 1986 roku wybuch konflikt między Bahrajnem a Katarem o wyspę Faszt ad-Dibal stanowiącą terytorium sporne. Bahrajn poparł sankcje ONZ przeciwko Irakowi w związku z agresją na Kuwejt w sierpniu 1990 roku i zezwolił Stanom Zjednoczonym oraz Wielkiej Brytanii na ulokowanie na swoim terytorium sił powietrznych uczestniczących w latach 1990–91 w wyzwalaniu Kuwejtu spod okupacji wojsk Saddama Husajna. W 1991 roku Bahrajn podpisał porozumienie z USA o współpracy w dziedzinie obrony.Po śmierci emira Isy Ibn Salmana Al-Khalify w 1999 roku, nowym władcą został jego syn Hamad. W 2001 roku przeprowadzono powszechne referendum w wyniku którego zatwierdzono nową konstytucję. Konstytucja ta proklamowała m.in. Bahrajn jako królestwo. Pierwsze wybory do nowego parlamentu odbyły w 2002 roku i zostały zbojkotowane przez islamistyczną opozycję, kolejne odbyły się w 2006 roku.

Ustrój polityczny i prawo 
Zgodnie z konstytucją z 2002 roku Bahrajn jest dziedziczną monarchią konstytucyjną, a głową państwa jest król. Władzę wykonawczą sprawuje rząd. Władza ustawodawcza spoczywa w rękach króla i 2-izbowego parlamentu: pochodzącego z powszechnych wyborów Zgromadzenia Narodowego (40 członków o 4-letniej kadencji) i Rady Szury (40 członków mianowanych przez króla).Głównym źródłem prawa jest szar’at - islamskie prawo religijne. Funkcję formalnie nieistniejących partii spełniają tzw. stowarzyszenia polityczne. Tak jak w innych krajach Półwyspu Arabskiego istnieją tradycyjne, konserwatywne normy prawne, ustalone przez islamskie prawo. Widoczne jest to przede wszystkim w przypadku kobiet, które obowiązuje nakaz okrywanie większości powierzchni ciała. Normy religijne obowiązują także cudzoziemców, nawet jeśli oni wyznają inną religię. W Bahrajnie w odróżnieniu od innych krajów, sprzedawany jest alkohol (nie obowiązuje prohibicja). Obywatele polscy, aby wjechać do Bahrajnu muszą posiadać wizę.

Demografia 
Główną grupę etniczną w Bahrajnie stanowią Arabowie - 63%, jednak sporą część, bo jedną trzecią stanowią mieszkańcy innych krajów. Są to głównie Azjaci do których należą m.in. Pakistańczycy i mieszkańcy Indii co daje 19% ogółu wszystkich. 8% mieszkańców Bahrajnu stanowią Irańczycy. 10% stanowią obywatele sąsiednich krajów Półwyspu Arabskiego. Niewielką część stanowią także obywatele krajów zachodnich. Imigranci z krajów azjatyckich, to osoby które przybyły do Bahrajnu w celach podjęcia pracy i polepszania swego statusu materialnego, dotyczy to przede wszystkim wszystkich z Pakistanu i Indii. Osoby pochodzące z Europy to głównie specjaliści w dziedzinie budownictwa i inni pracownicy zatrudnieni na wysokich stanowiskach.Bahrajn podobnie jak inne kraje islamskie cechuje się wysokim przyrostem naturalnym, który wynosi około 14‰ rocznie. Kraj cechuje się dużą gęstością zaludnienia, wynikającą z niewielkich rozmiarów kraju i wysokiego poziomu urbanizacji, oraz dużego napływu obywateli innych krajów. Rozmieszczenie ludności jest jednak nierównomierne, a największe skupiska ludzi występują w północnej części wyspy. 90% ludności mieszka w miastach. Analfabetyzm nie jest wysoki i stale zmniejsza się, co jest związane w rozwojem gospodarczym kraju. 86,5% dorosłych potrafi czytać i pisać. Bahrajn cechuje się wysokim wskaźnikiem długości życia, co jest związane z poziome rozwojowym kraju i wyeliminowaniem groźnych chorób jak np. malaria. Średnia długość życia wynosi: ogółem 74,68 lat; mężczyźni 72,18 lat; kobiety 77,25 lat.

Plik:TreeofLife.JPG
Nieodłącznym elementem krajobrazu Bahrajnu są pustynie i sucholubna roślinność
 
Plik:Bahrain, astronaut photograph.jpg 
Bahrajn z kosmosu
Kultura, języki religia 
Kultura Bahrajnu pomimo jego dalekiego rozwoju jest wciąż bardzo konserwatywna. Większość mężczyzn nosi długie szaty zwane "thobe", przy czym ci bogatsi mieszkańcy kraju zlecają szycie "thobe" w stylu bardziej zachodnim, z kieszeniami, kołnierzami i mankietami. Mężczyźni noszą "ghutra", bawełniane lub jedwabne chusty, zazwyczaj w kolorze czerwonym lub białym. Kobiety na ubrania zakładają czarną pelerynę i zakrywają twarz, aczkolwiek część kobiet ubiera się w bardziej współczesnym stroju, z uwzględnieniem islamskich norm ubioru.Bahrajńska muzyka wywodzi się z tradycji arabskiej. Jest rozbudowana i zawiera wiele powtórzeń. Tradycyjnie gra się ją na 'oud' (rodzaju lutni) i 'rebabie' (jednostrunowym instrumencie).Najbardziej rozpowszechnionym tańcem ludowym jest 'ardha'. Wykonują go mężczyźni z mieczami, którym akompaniuje bębniarz i śpiewający poeta. Głównymi przejawami artystycznej działalności w Bahrajnie są: recytowanie Koranu, ceremonialne tańce i gawędziarstwo. Bahrajńscy poeci znani są z przekazywania tradycyjnych wartości i eksplorowania nowych tematów.

Islam jest państwową religią Bahrajnu, którą wyznaje każdy mieszkający na wyspie Arab. Imigranci spoza świata arabskiego wyznają inne religie m.in. chrześcijaństwo.Oficjalnym językiem w Bahrajnie jest arabski, przy czym bahrajscy szyici i sunnici posługują się jego odmiennymi dialektami. Inne języki występujące na terenie Bahrajnu to perski, urdu, angielski i malajalam.Oficjalną religią Bahrajnu jest islam, który stanowi 82,31% ogółu. Większość muzułmanów to szyici, jednak władzę w kraju stanowią sunnici.
 Do pozostałych religii należą:
  • hinduizm - 6,25%
  • katolicyzm - 4,05%
  • protestantyzm - 3,6%, gł.zielonoświątkowcy
  • koptowie - 0,33%
  • bahaizm - 0,22%
  • judaizm - 0,1%
  • buddyzm - 0,07%
  • Świadkowie Jehowy - 0,01%
Konstytucja Bahrajnu gwarantuje wolność religijną. Państwo to było pierwszym krajem Zatoki Perskiej, które zezwoliło chrześcijanom na budowę kościołów. W 1939 roku zbudowano pierwszy kościół katolicki pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w stolicy tego państwa.

Plik:'We're Visiting Our Past.jpg
Kobiety w Bahrajnie 
  

Plik:صورة الشيخ سلمان.jpg
Rodowici obywatele Bahrajnu, przywiązują wagę do tradycyjnego stylu ubierania się, tak jak ten widoczny na zdjęciu mężczyzna
 

Plik:Flickr - omar chatriwala - Al Fateh Grand Mosque.jpg
Islam jest państwową religią Bahrajnu, którą wyznaje każdy mieszkający na wyspie Arab. Imigranci spoza świata arabskiego wyznają inne religie m.in. chrześcijaństwo.

Podział administracyjny 
Bahrajn jest podzielony na gubernatorstwa od 3 lipca 2002 r.
Plik:Governorates of Bahrain.svg

  1. Stołeczne
  2. Środkowe
  3. Muharraq
  4. Północne 
  5. Południowe 


niedziela, 13 maja 2012

Azerbejdżan ☺

Azerbejdżan, Republika Azerbejdżanu – państwo w Azji nad Morzem Kaspijskim, graniczące z Rosją, Gruzją, Armenią, Iranem oraz Turcją. 

Plik:Flag of Azerbaijan.svg 

Pochodzenie nazwy 
Sufiks -an w perskim znaczy "kraj". Atropates był satrapą Medii za czasów perskiej dynastii Achemenidów oraz Aleksandra Wielkiego, po śmierci którego się uniezależnił. Od tej pory ta część Medii była znana Grekom jako Media Atropatene, albo po prostu Atropatene, stąd średnioperskie Āturpātakān, później Ādurbādagān, a w końcu nowoperskie Ādarbāyjān, czyli Azerbejdżan, po ormiańsku Atrpatakan. Arabska wersja nazwy to Adharbayjān . W czasach klasycznych określano go również Kaukaską Albanią, a jego część Kaukaską Iberią . Istnieje także teoria, że Azerbejdżan to sturczona forma zarabizowanej wersji perskiej nazwy Âzarâbâdagân , czyli "kraina wiecznego ognia", co może mieć związek z zoroastriańskimi świątyniami ognia w tych okolicach. 

Ustrój polityczny 
Azerbejdżan jest republiką prezydencką. Głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Do jego uprawnień należy m.in. nominowanie ministrów. Ciałem ustawodawczym jest pięćdziesięciomiejscowy parlament, również wybierany w wyborach powszechnych. Prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi kraju, który ukończył osiemnaście lat. 

Historia 
Najdawniejszymi znanymi mieszkańcami terytorium dzisiejszego Azerbejdżanu byli kaukascy Albańczycy, przynależący do kaukaskiej grupy językowej. Teren ten w ciągu późniejszych stuleciu zamieszkiwało wiele różnych nacji: Persowie, Rzymianie, Grecy, Ormianie, Arabowie, Turcy, Mongołowie i Rosjanie. Pierwszym królestwem, które pojawiło się na omawianym terenie, było królestwo Manna – ok. IX w. p.n.e. Przetrwało ono do początku VII w. p.n.e., później zaś weszło w skład państwa Medów. Islam na terenie dzisiejszego Azerbejdżanu rozprzestrzenił się gwałtownie po jego podboju przez Arabów w VII-VIII w. Po upadku władzy arabskiej powstało kilka częściowo niepodległych państewek. W XI w. nastąpiło podbicie regionu przez Turków Seldżuckich – zdominowali oni Azerbejdżan i stali się przodkami dzisiejszych Azerów. W latach trzydziestych XIII wieku Azerbejdżan podbili Mongołowie i był on następnie głównym ośrodkiem władzy Ilchanidów. Azerbejdżan od XV do XVIII w. był częścią Iranu znajdującego się wówczas pod rządami Safawidów. Na skutek przegranych przez nową irańską dynastię Kadżarów wojen z Rosją na mocy traktatu z Gulistanu (1813) oraz traktatu turkmenczajskiego (1828) Azerbejdżan został przyłączony do Imperium Rosyjskiego. W 1873 w Baku odkryto ropę naftową. Odkrycie to zapoczątkowało ekspansywny rozwój tego miasta.Po rozpadzie Zakaukaskiej DRF w maju 1918 roku Azerbejdżan uzyskał niepodległość (Demokratyczna Republika Azerbejdżanu). W kwietniu 1920 Azerbejdżan został zajęty przez Armię Czerwoną.Azerbejdżańska Socjalistyczna Republika Radziecka w latach 1920-1922 była częścią państwa radzieckiego przed powstaniem ZSRR, w latach 1922-1936 razem z Gruzją i Armenią wchodziła w skład ZSRR jako część Zakaukaskiej Federacyjnej SRR, w 1936 weszła w skład ZSRR bezpośrednio. Dnia 30 sierpnia 1991 r. Azerbejdżan ogłosił suwerenność, ale formalnie stał się państwem niepodległym 18 września 1991 r., po czym przystąpił, podobnie jak 11 innych republik byłego ZSRR do WNP. Od ogłoszenia niepodległości trwa konflikt z Armenią o Górski (Górny) Karabach. 

Plik:Coat of arms of Azerbaijan SSR.png 

Demografia 
Azerbejdżan jest najludniejszym państwem Zakaukazia. Mieszka tutaj 9 164 600 mieszkańców, z czego Azerowie stanowią 90,6%. Wśród mniejszości narodowych największą grupę stanowią Rosjanie. Północną część kraju zamieszkują liczne, głównie kaukaskojęzyczne narody takie, jak np. Rutulowie, Cachurzy, Lezgini, ale także Tatowie, Tałyszowie, Kurdowie, itp.
W Azerbejdżanie przebywa mała grupa Polaków licząca ponad 1000 osób.Wśród wybitnych przedstawicieli mniejszości polskiej w Azerbejdżanie byli:

  • Józef Gosławski – architekt
  • Józef Płoszko – architekt
  • Paweł Potocki – inżynier
  • Witold Zglenicki – inżynier, geolog


Podział administracyjny 
Kraj jest podzielony na:

  • 59 rejonów 
  • 11 miast wydzielonych 
Wydzieloną częścią Azerbejdżanu pozostaje eksklawa Nachiczewan, mająca status republiki autonomicznej.

Religijność 


  • islam – 93,40% 
  • ormianizm – 2,97% 
  • prawosławie – 1,36%
  • judaizm – 0,37%
  • katolicyzm – 0,1%
  • protestantyzm – 0,07%
  • bahaizm – 0,02%
  • Świadkowie Jehowy





piątek, 11 maja 2012

Laos ☺

Laos  – państwo w Azji Południowo-Wschodniej, na Półwyspie Indochińskim. Stolica Wientian (180 tys. mieszkańców), główna rzeka Mekong. Na północy Laos graniczy z Birmą i Chinami, na wschodzie z Wietnamem, na południu z Kambodżą, a na zachodzie z Tajlandią. 

Plik:Flag of Laos.svg 

Geografia 
Laos znajduje się na Półwyspie Indochińskim w południowo-wschodniej Azji. Jest jedynym krajem regionu pozbawionym dostępu do morza. Od północy graniczy z Chinami, od wschodu z Wietnamem, od południa z Kambodżą i Tajlandią, od zachodu z Birmą. Jest krajem prawie w całości porośniętym lasem. Na północy kraju rozciągają się liczne wyżyny i góry. Najwyższym szczytem jest Phou Bia (2817 m n.p.m.). Na północnym wschodzie tereny wyżynne przechodzą w Równinę Dzbanów (fr. Plaine Des Jarres), romboidalnego kształtu obszar żyznych ziem zarzucony wielkimi, kamiennymi urnami grzebalnymi datowanymi na tysiące lat wstecz[potrzebne źródło]. Na południu rozciąga się wąski pas lądu opadającego ku płaskowyżowi Bolovens. W czasach kolonialnych rozciągały się tu liczne plantacje kawy i francuskie ośrodki wypoczynkowe. Rzeka Mekong w znacznej części jest rzeką graniczną z Tajlandią.W Laosie panuje klimat monsunowy - od końca maja do końca października trwa pora gwałtownych deszczy tropikalnych, zaś od grudnia do kwietnia pora sucha z wysokimi temperaturami. Krótkie wiosna i jesień wypełniają czas pomiędzy tymi dwiema porami. 

Ustrój polityczny 
Jedyną legalną partią polityczną jest Laotańska Partia Ludowo-Rewolucyjna. Głową państwa jest prezydent wybierany przez parlament na pięcioletnią kadencję. Szefem rządu jest natomiast premier wybierany przez prezydenta za aprobatą parlamentu.Laos jest republiką z jednoizbowym parlamentem - Sapha Heng Xat (Zgromadzenie Narodowe) liczące 109 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Zgodnie z konstytucją z 1991 roku Zgromadzenie Narodowe liczyło 85 deputowanych. W roku 1997 na wniosek prezydenta liczba miejsc wzrosła do 99, a w lutym 2002 roku do 109. Władza wykonawcza należy do rządu powoływanego przez prezydenta. 

Demografia 
Skład demograficzny nie jest jasny jako że rząd dzieli ludność na trzy grupy zależnie od wysokości na jakich żyją, a nie zależnie od ich pochodzenia etnicznego, na Laotańczyków nizinnych (Lao Loum), wyżynnych (Lao Theung) i górskich (Lao Soung).Spośród 6 milionów ludzi mieszkających w Laosie większość z nich żyje w dolinie Mekongu i jego dopływach. Gęstość zaludnienia wynosi 23.4/km² a najgęściej zaludnionym obszarem jest Prefektura Wientian.69% populacji to Laotańczycy, którzy należą do tajskiej grupy językowej i zasiedlili ten obszar przybywając z Chin w pierwszym tysiącleciu n.e. Laotańczycy to głównie mieszkańcy nizin.22% ludności to mniejszości wywodzące się z językowej grupy Mon-khmer takie, jak Khmu, Lamet i Lawa. Razem z mniejszymi populacjami Katang, Katu, Alak, Makong i Laven tworzą grupę Lao Theung.W wyżynnych regionach kraju żyją mniejszości narodowe takie, jak Hmong (Miao), Mien (Yao), Shan i kilka grup należących do tybetańsko-birmańskiej grupy językowej. 

Religia 
  • Buddyzm: 61,05%
  • Animizm: 31,2%
  • Protestantyzm: 1,2%
  • Islam: 1,1%
  • Katolicyzm: 0,66%
  • Religie chińskie: 0,5%
  • Bahaizm: 0,1%
  • Inne 



Podział administracyjny 
Laos dzieli się na szesnaście prowincji i jedną prefekturę : 

  1. Attapu
  2. Bokéo
  3. Bolikhamxai
  4. Champassak
  5. Houaphan
  6. Khammouan
  7. Louang Namtha
  8. Louangphrabang
  9. Oudômxai
  10. Phôngsali
  11. Saravane
  12. Savannakhét
  13. Wientian (prefektura)
  14. Wientian (prowincja)
  15. Xaignabouli
  16. Xékong
  17. Xieng Khouang


wtorek, 8 maja 2012

Armenia ☺

Armenia, Republika Armenii  – państwo w Azji na Kaukazie Południowym. Armenia graniczy od północy z Gruzją, od południa z Iranem i z azerską eksklawą Nachiczewan, od wschodu z Azerbejdżanem, od zachodu z Turcją. Niepodległość uzyskała w 1991 r. w związku z rozpadem ZSRR. Armenia nie ma dostępu do morza. Stolicą Armenii jest obecnie Erywań, który jest też największym miastem w kraju. Od 1991 roku Armenia należy do Wspólnoty Niepodległych Państw. 

Plik:Flag of Armenia.svg 

Pochodzenie nazwy ☺ 
Nazwa Armenii używana w niemal wszystkich językach pochodzi od perskiej nazwy Armanestân i Arman znalezionych w staroperskich inskrypcjach. Nazwa ta z kolei pochodzi od nazwy jednej z graniczących z Persją prowincji państwa Urartu, leżącej na terenie historycznych ormiańskich ziem, która z kolei została tak nazwana z uwagi na fakt, iż znaczną część jej populacji w owym czasie (ok. poł I tys. p.n.e.) stanowili Aramejczycy. Wg średniowiecznej europejskiej etymologii słowo Armen może odnosić się do starożytnej półlegendarnej postaci Arama, sławnego ze swych dzielnych czynów. Irańczycy używają nazwy "Armeni".
Sami Ormianie określają się mianem Hajer . Pochodzenie tej nazwy jest nieznane. Sufiks –stan z języka perskiego znaczy "kraj", zatem Hajastan to kraj Hajów, czyli Ormian, jednak nie jest jasne, od czego pochodzi nazwa narodu. Popularne teorie, wywodzące się z etymologii ludowej, jakie powstały po przyjęciu chrześcijaństwa przez Ormian, nazwę tę wywodzą oni od imienia biblijnej postaci Haika, którego uważano za protoplastę narodu ormiańskiego. Wg tej ludowej etymologii to na jego cześć Ormianie nazwali się Hajami, a kraj Haik lub Hajastan. W rzeczywistości nazwa kraju pochodzi prawdopodobnie od nazwy starożytnego państwa, znanego z kronik hetyckich pod nazwą Hajasa-Azzi lub Hajasa , leżącego na terenie historycznej Armenii, a którego mieszkańcy mogli być przodkami Ormian. 

Ustrój polityczny 
Obowiązuje konstytucja z 1995 roku przyjęta w referendum. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu (Zgromadzenie Narodowe) o 4-letniej kadencji. 131 deputowanych jest wybieranych w wyborach powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd na czele z premierem, powoływanym przez prezydenta. Ministrów z rekomendacji premiera mianuje prezydent.

Geografia 
Armenia zajmuje północno-wschodnią część Wyżyny Armeńskiej. Około 90% kraju leży na wysokości ponad 1000 m n.p.m., największym wzniesieniem jest wygasły wulkan Aragac (4090 m n.p.m.). Jest to obszar aktywny sejsmicznie, ostatnie silne wstrząsy miały miejsce w 1988 i 1993 r. W rowie tektonicznym na wysokości 1900 m n.p.m. znajduje się największe na Kaukazie jezioro Sewan (powierzchnia 1240 km kwadratowych, a głębokość do 83 metrów). W południowo-zachodniej części kraju rozciąga się śródgórska kotlina Araracka, osiągająca wysokość 850-1000 m n.p.m. Najdłuższa rzeka Armenii Araks w swym środkowym biegu wyznacza granicę z Turcją i Iranem. Kraj bez dostępu do morza. Na równinach i przedwzgórzach Armenii panuje klimat podzwrotnikowy suchy o cechach kontynentalnych, z krótkimi, mroźnymi zimami i gorącymi latami. Średnia temperatura stycznia wynosi -3 °C,a lipca od 24 °C do 26 °C. Roczna suma opadów waha się od 200 do 500 mm. Na wyżej położonych obszarach panuje klimat umiarkowany, a na wysokości ponad 2000 m n.p.m. - chłodny górski. Średnia roczna suma opadów przekracza tu 800 mm. 

Historia 
Ormianie swoje pochodzenie wywodzą od Hajka, prawnuka Noego (syn Togarma, syna Gomera, syna Jafeta), którego arka osiadła na górze Ararat (leżącej w dzisiejszej Turcji). Nazwa Armenia ma pochodzić od imienia ormiańskiego przywódcy Arama. W rzeczywistości Ormianie przywędrowali na teren Armenii już w czasach historycznych, z północy, przez Kaukaz albo przez Bałkany i Anatolię, po czym zasiedlili południowy Kaukaz i całą wschodnią połowę Azji Mniejszej. Armenia właściwa obejmuje nie tylko dzisiejszą Republikę Armenii, lecz również tereny dzisiejszej wschodniej Turcji (Wyżynę Armeńską) po górny Eufrat i wschodni kraniec gór Taurus, północną Mezopotamię (między jeziorami Urmia i Wan) oraz zachodni Azerbejdżan (ściślej - jego część leżącą w dzisiejszym Iranie). 

Plik:Haghpat-Nshan.jpg
Klasztor Haghpat z XIII wieku. 
Plik:Echmiadzin-hripsime.jpg
Kościół w Eczmiadzynie. 
                                          




Plik:Armenia Garni side.jpg
Świątynia w mieście Garni. 
Plik:Kohrvirab.jpg
Ararat - święta góra Ormian, symbol kraju; po prawej słynny ormiański klasztor Chor Wirap
                                             


Między XI a VII w. p.n.e. na terenach współczesnej Armenii istniało potężne królestwo Urartu, które zostało rozbite przez Scytów. W roku 782 p.n.e. wzniesione zostało miasto Erywań. W VI w. p.n.e. Armenię zajęli Persowie, a w 331 p.n.e. Aleksander Wielki. Armenia pozostawała pod władzą państw diadochów aż do 190 p.n.e. W I w. p.n.e. za panowania króla Tigranesa II z dynastii Artaksydów Armenia stała się najpotężniejszym państwem Azji Mniejszej, sięgającym od Morza Kaspijskiego do Śródziemnego i od Mezopotamii po Kaukaz. Po śmierci Tigranesa III Armenia utraciła mocarstwowy status, odgrywała jednak istotną rolę w rywalizacji między Rzymem a Partami.
Dzięki działalności św. Grzegorza Oświeciciela już w 301 (12 lat przed tym, gdy Konstantyn I Wielki zniósł prześladowania chrześcijan w Rzymie) król Armenii Tiridates III ustanowił chrześcijaństwo religią państwową, co czyni Armenię najstarszym chrześcijańskim państwem świata. W 406 ormiański mnich Mesrop Masztoc stworzył od podstaw alfabet ormiański, co przyczyniło się do bujnego rozwoju kultury. Po upadku królestwa armeńskiego w 428 zachodnia część Armenii znalazła się pod panowaniem Bizancjum, a wschodnia - Persji. Perski ucisk narodowy i religijny (próba narzucenia mazdaizmu) doprowadził do wybuchu w 451 powstania w obronie wiary i narodowości, które choć militarnie zakończyło się klęską (Bitwa pod Awarajr z 26 maja 451 roku), stłumione przez znacznie liczniejszych Persów, to jednak zmusiło ich do nadania Armenii szerokiej autonomii.
Z powodu wojny z Persami Kościół Ormiański nie mógł uczestniczyć w soborze chalcedońskim w 451 roku. Wskutek przekłamań i różnic językowych, a także machinacji politycznych Bizancjum, Ormianie odrzucili w roku 554 na synodzie w Dwinie postanowienia tego soboru potępiające monofizytyzm, tym samym odłączając się od Kościoła Powszechnego. W VII wieku Armenia została podbita przez Arabów i pozostawała pod ich panowaniem aż do 884. Od 885 do 1045 istniało kolejne niepodległe ormiańskie królestwo (Ani), podbite przez Bizancjum. W 1071 Armenia została podbita przez Turków.
W Cylicji na wybrzeżu Morza Śródziemnego powstało wówczas w 1080 roku stworzone przez uchodźców Królestwo Małej Armenii, sprzymierzone z krzyżowcami aż do czasu swego upadku w 1375 roku. Aż do XIX wieku praktycznie cała Armenia znalazła się pod panowaniem muzułmańskich Turków osmańskich, jednak Ormianie zdołali zachować swą religijną i narodową tożsamość, zaś ormiańscy uchodźcy wnieśli istotny wkład do kultury europejskiej. Ormianie systematycznie emigrowali z terenów zajętych przez Turków i Persów, w wyniku czego przeważająca większość Ormian mieszka dziś poza właściwą Armenią - w diasporze rozsianej po całym świecie.
W kolejnych wojnach w latach 1813 i 1828 Imperium Rosyjskie zdobyło na Imperium Osmańskim i Persji wschodnią Armenię, co znacznie poprawiło sytuację Ormian. W latach 1895 i 1915 władze tureckie przeprowadziły na ziemiach zachodniej Armenii dwie fale czystek etnicznych (ludobójstwa) znane dziś pod nazwą rzezi Ormian. W ich toku wymordowano 1-1,5 mln Ormian. Po rewolucji październikowej w Rosji na Armenię z zachodu i wschodu napadli Turcy. Po ich przegranej w I wojnie światowej, w 1918 proklamowano utworzenie Demokratycznej Republiki Armenii. W 1920 roku Turcja zajęła większość jej terytorium, bolszewicy wcielili pozostałą część do Związku Radzieckiego, zaś ormiańska elita padła ofiarą stalinowskich czystek. Utworzono wówczas Armeńską SRR, która 12 marca 1922 weszła w skład Zakaukaskiej Republiki Radzieckiej i pozostała w niej do 5 grudnia 1936. 



Plik:Flag of Armenian SSR.svg
Flaga Armeńskiej SRR
Plik:Coat of arms of Armenian SSR.png
Herb Armeńskiej SRR.
                               

Plik:Soviet Propaganda in the Armenian SSR 1937.jpg
Radziecki plakat propagandowy z 1937 roku, obiecujący Ormianom lepszą przyszłość.
Protest Ormian na placu Teatralnym w Erywaniu w lecie 1988
                                                                 

Po II wojnie światowej nastąpił wzrost gospodarczy i Armenia stała się najbogatszą spośród republik ZSRR. W latach 1975-1986 na emigracji działała organizacja terrorystyczna ASALA, stworzona przez diasporę ormiańską. Celem jej było wzięcie odwetu na Turcji za dokonaną rzeź Ormian z czasów I wojny światowej. Za rządów Gorbaczowa odżył spór z Azerbejdżańską SRR o Górski Karabach ("Arcach") - zamieszkany głównie przez Ormian obwód autonomiczny leżący na terenie Azerbejdżanu. Wskutek tego Turcja i Azerbejdżan nałożyły na Armenię blokadę gospodarczą. Sytuację gospodarczą dodatkowo pogorszyło w 1988 silne trzęsienie ziemi, które zniszczyło miasto Giumri oraz zmusiło władze do zamknięcia elektrowni atomowej Mecamor. W lipcu 1990 Armenia ogłosiła swą niepodległość, potwierdzoną w referendum 21 września 1991. Wkrótce potem zmuszona była stoczyć wojnę z Azerbejdżanem w obronie ormiańskiej ludności Górskiego Karabachu, tymczasowo zakończoną korzystnym dla niej zawieszeniem broni w 1994.
W 1998 r. przywódca Ormian z Górskiego Karabachu, Robert Koczarian, został wybrany na prezydenta Armenii. Wybory parlamentarne w 1999 wygrał opozycyjny wobec prezydenta blok „Jedność”. Po zabójstwie Wazgena Sarkisjana premierem został Aram Sarkisjan. W 2000 zastąpił go Andranik Markarian.
W 2001 Armenia stała się pełnoprawnym członkiem Rady Europy. W 2005 w wyniku referendum przyjęto nowelizację konstytucji, zmieniającą ustrój Armenii z republiki prezydenckiej na republikę parlamentarną. 



Plik:Panstwakrzyz 1135 PL.svg
Mapa ukazuje lokalizację Armenii Małej

Społeczeństwo 
Armenię zamieszkują 3 mln ludzi: 97,89% Ormian; 1,26% Jazydów; 0,46% Rosjan; 0,11% Asyryjczyków. 95% obywateli deklaruje przynależność do Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego (ogólnie chrześcijanie stanowią 99% społeczeństwa, w tym członkowie innych Kościołów ormiańskich). W wyniku wojny opuściło Armenię około 200 tys. Azerów, przybyło zaś 260 tys. ormiańskich uchodźców z Azerbejdżanu. Z powodów historycznych większość Ormian mieszka poza granicami kraju, na Bliskim Wschodzie, w Rosji, Europie Zachodniej i Ameryce, zaś z powodu złej sytuacji gospodarczej nadal trwa silna emigracja. W latach 1991-2001 wyjechało z Armenii ok. 800 tys. Ormian. 

Religijność 

  • Apostolski Kościół Ormiański - 91,45%
  • katolicyzm - 4,55%
  • protestantyzm - 1,88%:
  • zielonoświątkowcy - 1,42%
  • Kościół Baptystyczny - 0,14%
  • Grupy charyzmatyczne - 0,11%
  • islam - 1,2%
  • Świadkowie Jehowy - 0,34%
  • prawosławie - 0,34%
  • bahaizm - 0,04% 


Podział administracyjny 

Kraj podzielony jest na 10 prowincji  i jedno miasto wydzielone:
  1. Aragacotn
  2. Ararat
  3. Armawir
  4. Gegharkunik
  5. Kotajk
  6. Lori
  7. Szirak
  8. Sjunik
  9. Tawusz
  10. Wajoc Dzor
  11. Erywań (stolica) 

Plik:ArmeniaNumbered.png










czwartek, 3 maja 2012

Gruzja ☺

Gruzja  – państwo w Azji na Kaukazie Południowym (Zakaukaziu). Obszar 69,7 tys. km². Graniczy na północy z Rosją, na wschodzie z Azerbejdżanem, a na południu z Armenią i Turcją; zachodnią granicę kraju wyznacza wybrzeże Morza Czarnego. Stolicą Gruzji jest Tbilisi. Patronem Gruzji jest św. Jerzy. 

Plik:Flag of Georgia.svg 

Geografia 
Teren w większej części górzysty. Północna granica państwa przebiega wzdłuż Pasma Głównego (Wododziałowego) Wielkiego Kaukazu – najwyższy szczyt to Szchara (wierzchołek wschodni) – 5068 m n.p.m.. Z kolei najbardziej znanym szczytem Gruzji jest Kazbek (5047 m n.p.m.), leżący w pobliżu Gruzińskiej Drogi Wojennej. Od Pasma Głównego odchodzą na południe (wymienione w kolejności od zachodu na wschód): Góry Gagrińskie, Góry Bzypijskie, Góry Abchaskie, Góry Kodorskie, Góry Swaneckie, Góry Leczchumskie, Góry Raczyńskie, Góry Suramskie, Góry Kartlijskie, Góry Kacheckie, Góry Gomborskie. Góry Lichskie dzielą państwo na dwie części: wschodnią i zachodnią. Na południu znajdują się pasma Małego Kaukazu: Góry Adżarsko-Imeretyńskie (do 2850 m n.p.m. – Mepisckaro), Góry Szawszeckie (na granicy z Turcją), Góry Samsarskie (Didi Abuli 3300 m n.p.m.) i Góry Dżawacheckie. Między Wielkim Kaukazem a Małym Kaukazem rozciągają się obniżenia, z Niziną Kolchidzką na czele. Zachodnią granicę stanowi wschodni brzeg Morza Czarnego; linia brzegowa słabo rozwinięta, brzegi na północy i południu urwiste, w środkowej części niskie.
W zależności od przyjętej wersji (granica Europa-Azja) całe terytorium Gruzji znajduje się w Azji, lub w Europie i w Azji, lub według jednej z wersji - całe w Europie.
Na terytorium Gruzji panuje klimat podzwrotnikowy, wybitnie wilgotny w zachodnich regionach i kontynentalny na wschód od Gór Suramskich. Ze względu na górzystość kraju klimat odznacza się silną piętrowością. Najwięcej opadów notuje się na stokach gór Mescheckich, w pobliżu Batumi (nawet 4000 mm rocznie), zaś wyjątkowo suche są południowo-wschodnie krańce Gruzji (ok. 200 mm rocznie). Wyraźną granicą klimatyczną w Gruzji są Góry Suramskie. Południkowy przebieg tego pasma dzieli kraj na dwie niemal równe części: zachodnią o klimacie podzwrotnikowym morskim i wschodnią o klimacie podzwrotnikowym suchym.
Na zachodzie rosną figi, palmy, laury, oliwki i inne rośliny śródziemnomorskie, wpływ na hodowlę tych roślin ma Morze Czarne. W Gruzji środkowej, w mniejszych miejscowościach, można napotkać też uprawę takich egzotycznych owoców jak kiwi czy banany. Cytrusy, granaty i tzw. hurmy (słodkie owoce pomarańczowe, rosnące na drzewach, podobne do pomidorów) rosną nawet na ulicach Tbilisi. W dalszej części kraju wzdłuż Kaukazu rosną rośliny typowo górskie, potocznie zwane alpejskimi. W całej Gruzji bardzo rozpowszechniona jest uprawa winorośli. Wina gruzińskie, takie jak "Saperawi", "Chwanczkara", "Kindzmarauli", "Cinandali" czy "Mukuzani", znane są na całym świecie.

Historia
Po rewolucji październikowej w 1917 Gruzini, podobnie jak inne narody zniewolone przez Rosję, ogłosili niepodległość, tworząc 26 maja 1918 Demokratyczną Republikę Gruzji, która została podbita przez bolszewików w 1921. Po klęsce rząd gruziński ewakuował się do Stambułu. Tam w imieniu Józefa Piłsudskiego attaché wojskowy polskiej ambasady, płk Balicki zaoferował posadę żołnierzy kontraktowych gruzińskim oficerom. Z oferty tej skorzystało ok. 100 oficerów narodowości gruzińskiej, którzy służyli w Wojsku Polskim jako Gruzińscy oficerowie kontraktowi. Rosjanie utworzyli z Gruzji - Republikę gruzińską SRR, która 12 marca 1922 weszła w skład Zakaukaskiej Republiki Radzieckiej i pozostała w niej do 5 grudnia 1939. W latach 1921-1924 gruzińscy partyzanci stawiali opór krwawo stłumiony przez Armię Czerwoną. W 1931 roku dekretem Józefa Stalina Abchazja została pozbawiona statusu republiki ZSRR i wcielona do Gruzińskiej SRR jako republika autonomiczna. Po chruszczowowskiej odwilży, na terenie Gruzińskiej SRR rozwinął się czarny rynek, czyniąc gruzińską gospodarkę jedną z najwydajniejszych na terenie ZSRR, lecz zarazem powodując ogromną korupcję.

Ludność 
Około 5 milionów mieszkańców: 84% Gruzinów, 6% Ormian, 2% Abchazów, 1% Osetyjczyków, 1% Rosjan, poza tym Grecy, Ukraińcy, Kurdowie.
Poza granicami kraju mieszka 1,5 mln Gruzinów w Turcji, 1 mln w Rosji, 600 tys. w Iranie, 1 tys. w Afganistanie, 2 tys. w Azerbejdżanie.


Religia
82% deklaruje przynależność do Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego, 4% do Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego, 2% Rosyjska Cerkiew Prawosławna, około 9% muzułmanów (głównie w Abchazji i Adżarii).



środa, 2 maja 2012

Liban ☺

Liban  – państwo w zachodniej Azji, na obszarze Bliskiego Wschodu, nad Morzem Śródziemnym graniczące z Syrią i Izraelem. 

Plik:Flag of Lebanon.svg 

Pochodzenie nazwy 
Nazwa Liban  ma swoje źródło w semickim "LBN", które łączy się z kilkoma słowami bliskoznacznymi w różnych językach, takimi jak biały czy mleko. Stanowi to odniesienie do pokrytych śniegiem Gór Libanu. Takie określenia zostały znalezione w 3 z 12 tablic Eposu o Gilgameszu, w tekście znalezionym w ruinach starożytnego miasta Ebla oraz w Biblii. Słowo Liban jest również wspomniane 71 razy w Starym Testamencie. 

Informacje podstawowe 
Podział administracyjny: 6 muhafaz
Ustrój: republika parlamentarna, na czele państwa stoi prezydent wybierany co 6 lat, władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament złożony z 128 członków (po 64 chrześcijan i muzułmanów), wybierany na 4 lata,
Waluta: funt libański (1500 LL = 1$)
Główne miasta: Trypolis, Zahla, Sydon, Baalbek, Tyr
Główne rzeki: Litani, nadto źródła Asi (Orontesu) i Jordanu
Główne narodowości: 82,6% Libańczyków, 9,6% Palestyńczyków, ponadto Syryjczycy, Kurdowie i inni
Główne wyznania: 59,7% muzułmanie (w tym druzowie) 39% chrześcijanie (w tym maronici), inne wyznania 1,3%.
Stanowiska państwowe i rządowe obsadzane są według klucza wyznaniowego: prezydent - chrześcijanin maronita, premier - muzułmanin sunnita, przewodniczący parlamentu - muzułmanin szyita, równy podział tek ministerialnych, wyższych stanowisk w administracji państwowej oraz miejsc w parlamencie między przedstawicieli ludności muzułmańskiej i chrześcijańskiej. 

Geografia 
Ukształtowanie terenu: Powierzchnia górzysta, z wyjątkiem pasa nizin nadbrzeżnych; równolegle do wybrzeży dwa pasma górskie Liban i Antyliban (najwyższy szczyt Kurnat as-Sauda 3083 m n.p.m.), oddzielone tektoniczną doliną Bekaa (dł. ok. 150 km);
Klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski; na wybrzeżu średnia temperatura w styczniu 13 °C, w lipcu 28 °C, w górach, na wys. ok. 1000 m odpowiednio 6 °C i 22 °C, roczny opad 600 - 3000; pora sucha od czerwca do września.
Roślinność: uboga, głównie zarośla makchia, stepy, łąki górskie; niewielkie obszary leśne (w tym resztki słynnych lasów cedrowych) 

Ustrój polityczny 
Liban jest republiką demokratyczną parlamentarno-gabinetową. Głową państwa jest prezydent wybierany na 6-letnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego (unikameralnego) parlamentu liczącego 128 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych co cztery lata. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem mianowanym przez prezydenta. Władza sądownicza jest sprawowana przez niezawisłe sądy. 

Historia 
W starożytności na terenie Libanu znajdowała się Fenicja, od VII w. p.n.e. kolejno pod panowaniem Asyrii, Babilonii, Persji, Macedonii, Ptolemeuszy, Seleucydów. W latach 64 p.n.e. - 63 p.n.e. wchodzi w skład rzymskiej prowincji Syrii; po rozpadzie cesarstwa rzymskiego w 395 należy do Bizancjum, w VII wieku obszar podbity przez Arabów zjednoczonych w ramach kalifatu, następnie we władaniu kolejno Tulunidów, Ichszydydów i Fatymidów. W latach 1098-1291 zajmowany przez krzyżowców, następnie zdobyty przez Mameluków z Egiptu, w XVI wieku część imperium osmańskiego, od 1861 autonomia w obrębie państwa tureckiego, podczas I wojny światowej Liban był okupowany przez Francuzów i Wielką Brytanię. Od 1920 na mocy postanowień konferencji w San Remo należał wraz z Syrią do terytorium mandatowego Francji przekształconego w 1926 w republikę. W 1941 ogłoszenie formalnej niepodległości, uznanej w 1943.

Liban jest państwem współzałożycielem Ligi Państw Arabskich i członkiem ONZ.
W latach 1975-1990 wojna domowa pomiędzy muzułmanami a chrześcijanami, wywołana napływem palestyńskich uchodźców z Izraela w trakcie której doszło do interwencji zbrojnej i okupacji Libanu przez Syrię (2 listopada 1975 - 25 kwietnia 2005). W ostatnim okresie wojny z Syrią (1988-1990) na czele chrześcijan jako tymczasowy prezydent stał generał Michel Aoun, który został jednak pokonany i zmuszony do emigracji (powrócił do kraju bezzwłocznie po wycofaniu się wojsk syryjskich w 2005). W trakcie wojny dwukrotna interwencja zbrojna Izraela w latach 1978 i 1982 (w efekcie dwukrotna okupacja południowego Libanu: 14 marca - 13 czerwca 1978 i 6 czerwca 1982 - 22 maja 2000). Jednocześnie od 1978 w południowym Libanie stacjonuje misja pokojowa ONZ, czyli wojska UNIFIL.
14 lutego 2005 były premier Libanu, Rafiq Hariri został zamordowany. Wywołało to masowe demonstracje opozycji, która oskarżyła Syrię o to zabójstwo. Syria zaprzeczyła tym oskarżeniom. Protesty te określono jako "cedrowa rewolucja". Pod wpływem protestów oraz nacisków ONZ i krajów arabskich, Syria wycofała swoje wojska z Libanu 25 kwietnia 2005. W maju-czerwcu 2005 blok antysyryjski wygrał wybory, następnie 19 lipca 2005 władzę objął nowy rząd, którego premierem został Fouad Siniora, co stało się zwieńczeniem "cedrowej rewolucji". Liban stał się ponownie, po niemal 30 latach syryjskiej okupacji, w pełni wolnym państwem.
W okresie 12 lipca - 8 września 2006 ponowny atak wojsk izraelskich na Liban w odwecie za porwanie dwóch izraelskich żołnierzy oraz ostrzał Izraela pociskami Katiusza przeprowadzony przez Hezbollah z baz w południowym Libanie i w efekcie kolejna okupacja południowego Libanu przez Izrael (22 lipca - 1 października 2006).
14 października 2008 Syria uznała niepodległość Libanu i nawiązała z nim stosunki dyplomatyczne. W styczniu 2011 roku doszło do ogólnokrajowych protestów w tym kraju. 

Religie 

Sunnici27%
Szyici27%
Maronici21%
Prawosławni8%
Druzowie5%
Grekokatolicy5%
Inni Chrześcijanie7%